Dalekie podróże to praktycznie sama przyjemność. Czasami jednak powodują pewne niedogodności. Jedną z nich jest zmiana strefy czasowej. Co robić, aby odbyła się w miarę łagodnie?
Dlaczego zmiana strefy czasowej jest trudna?
Często przy zmianie stresy czasowej, pojawiają się trudności ze snem i jednocześnie chroniczne zmęczenie. Za wszystko odpowiedzialna jest fizjologia człowieka, bo organizm dopasowuje poziom hormonów do rytmu doby. Kortyzol (zwany hormonem stresu) rano jest wyższy niż wieczorem i w nocy. W podróży objawem jego niskiego poziomu może być np. brak ochoty na intensywne zwiedzanie.
Z kolei, hormonem snu określa się melatoninę. Jej uwalnianie w organizmie związane jest ze światłem lub jego brakiem. W nocy wytwarza się go aż cztery razy więcej niż w ciągu dnia. Zmiana strefy czasowej powoduje nagłą zmianę w tym cyklu. A to wpływa to na samopoczucie i poziom aktywności. Dlaczego więc trudno spać, gdy za oknem jest widno? Światło wpływa na poziom melaniny (obniża ją) i kortyzolu (podwyższa go), które mówią organizmowi, czy ma się pobudzić, czy wyciszyć.
Czym jest nagła zmiana strefy czasowej?
Przy próbie definicji nagłej zmiany stref czasowych najczęściej pojawia się angielskie słowo jet lag. To szereg różnych objawów. Od zmęczenia, poprzez ból głowy czy brzucha aż po odczuwanie silnego pragnienia. Pojawia się przy zaburzeniu stałego rytmu (pory czuwania i snu) organizmu. Dotyczy podróży na linii: wschód-zachód lub zachód-wschód. Przy wyjazdach po linii tego samego południka ten problem nie występuje.
Zmiana strefy czasowej w podróży samolotem
Ziemia została podzielona na 24 strefy czasowe. Przy podróżowaniu samolotem w dalsze rejony świata w kierunku wschodnim lub zachodnim, trafisz w zupełnie inną niż porę dnia lub nocy niż spodziewa się (i jest nastawiony) organizm. Przykładowo, różnica czasu między Warszawą a Tokio wynosi 8 godzin. Tak więc, gdy w stolicy Polski jest godz. 9:00, to w stolicy Japonii jest godz. 17:00. Mając lot o godz.14: 20 wylądujesz w Tokio w godzinach rannych, a biologicznie czujesz się jakby był środek nocy (ok. 1:00).
Zmiana strefy czasowej – jak szybko się przyzwyczaić?
Zmiana strefy czasowej to wejście w nowy rytm. W przypadku dalekiego lotu, może to zająć nawet kilka dni. Do tego dochodzi zmęczenie podróżą samolotem. Dlatego gra jest warta świeczki. Zobacz też nasze wskazówki, jak przetrwać długi lot.
1. Przygotuj się do swojej podróży indywidualnie
Strategię dobierz do miejsca podróży. Dzięki temu, może na przykład zdecydować, czy spać, czy nie spać w samolocie. Łatwiej dla organizmu, jest podróżować w kierunku zachodnim np. do USA czy Kanady, gdy doba robi się dłuższa. Gorzej jest z kierunkiem wschodnim. Podczas podróży do Indii czas znacznie przyspieszy. Wtedy trudniej organizmowi nadążyć za tym, że dzień szybciej się kończy i np. trzeba iść spać, gdy dla organizmu jest godzina 16:00. Nieco łatwiej „przemęczyć się” i pójść spać później niż zwykle, ale zgodnie z nowym rytmem.
2. Skorzystaj z wiedzy
Gdy w grę wchodzi zmiana strefy czasowej, pomocne mogą okazać się przeliczniki zmiany stref czasowych. Dostępne są one m.in. na stronach niektórych linii lotniczych. Podpowiadają one, jak zniwelować skutki innego rytmu doby. W takim kalkulatorze padają pytania m.in. o porę, kiedy się zwykle kładziesz spać i budzisz, o to czy masz problemy ze snem, o czas w miejscu przylotu i ten w miejscu zamieszkania lub po prostu miejsce wylotu, datę lotu.
Wypełniając formularz otrzymasz, np. krótką rekomendację dotyczącą pory snu i ekspozycji na światło (najlepiej dzienne, ale w przypadku braku możliwości liczy się również to sztuczne) oraz jego unikania (np. maska na oczy podczas lotu). Chodzi o to, aby zachować maksymalnie zbliżony do nowego rytm dnia, a jednocześnie powoli zmieniać swój zwykły cykl dobowy. Porady obejmują kilka dni przed lotem i sam lot.
3. Nagnij czas
Zmiana strefy czasowej to coś, co trzeba zaplanować wcześniej i trenować parę dni przed wyjazdem. Dobrym trikiem jest też przestawienie zegarka na lokalny czas docelowy już w samolocie. Warto także od razu odpowiednio zaplanować czas na miejscu. Wybierz aktywność, która mogłaby Cię wedle potrzeb pobudzić (basen, park rozrywki, spacer) lub przeciwnie – wyciszyć (relaksujący lokalny masaż).
4. Zrelaksuj się podczas lotu
Warunki snu w czasie lotu, nawet z największymi udogodnieniami, nie zastąpią łóżka. W przekraczaniu stref czasowych liczy się komfort w podróży. On natomiast zależy od szczegółów, jak np. wygodne ubrania na czas lotu, poduszka do spania czy choćby minimalna dawka ruchu w samolocie itp.
Zadbaj o dietę!
Wpływ na to, jak reaguje się na nagłe zmiany czasu, ma także kondycja podróżnika. A na nią można wpłynąć dietą. Oprócz stosowania się do ogólnych zasad, czyli nie przejadania się, wybierania lekkich produktów i rezygnacji z używek – pod kątem zmiany stref czasowych tworzone są nawet specjalne jadłospisy. Pobudzisz się np. produktami mlecznymi lub mięsem. Do snu ukoi Cię np. makaron (produkty węglowodanowe). Ważne jest też picie odpowiedniej ilości płynów. Szczególnie, że w trakcie lotu łatwiej się odwodnić, co też potęguje jet lag.
Nie szukaj jednej recepty!
W przypadku takiego zagadnienia, jak zmiana strefy czasowej i jej skutków dla Twojego samopoczucia, nie ma jednego rozwiązania. Co więcej, reakcja na nowe warunki wystąpi zawsze. Jednak jej skala to kwestia indywidualnych predyspozycji. Na przykład, zwykle trudniej jest przestawić się osobom o ustalonym stylu życia. Zmiana strefy czasowej stanowi wyzwanie dla każdego, ale zalicza się również do doświadczeń, które składają się na piękno podróżowania.
Skyscanner to wiodąca na świecie wyszukiwarka podróży, oferująca natychmiastowe porównanie milionów lotów, a także hoteli i wypożyczalni samochodów.
